อิทัปปัจจยตา

อิทัปปัจจยตา หมายความว่า...

เมื่อสิ่งนี้มีอยู่....สิ่งนี้ย่อมมี
เพราะความเกิดขึ้นของสิ่งนี้....สิ่งนี้ย่อมเกิดขึ้น

เมื่อสิ่งนี้ไม่มี...สิ่งนี้ย่อมไม่มี
เพราะความดับไปแห่งสิ่งนี้...สิ่งนี้ย่อมดับไป

 หรือจะกล่าวสั้นๆ ว่า..."เมื่อมีสิ่งนี้เป็นปัจจัย....สิ่งนี้ย่อมเกิดขึ้น"
ในทางตรงกันข้าม..."เมื่อไม่มีสิ่งนี้เป็นปัจจัย...สิ่งนี้ย่อมไม่เกิดขึ้น"

ทุกสิ่งในโลกนี้ล้วน "เกิดขึ้น" หรือ "มีอยู่" ด้วย "สาเหตุ" หรือ "ปัจจัย" บางอย่าง...ใช้อธิบายได้กับทุกอย่าง...

วิทยาศาสตร์.....ก็ว่าด้วยเรื่องเหตุและผล

การทำงาน........ก็ทำไปตามเหตุและผล ของแต่ละงาน
การดำเนินชีวิต..ก็เป็นไปตามเหตุและผล ตามความต้องการของแต่ละคน
ปัญหาในชีวิต....ก็เกิดขึ้นตามเหตุและผล
และอื่นๆ อีกมากมาย ที่เกิดขึ้นตาม "เหตุ." และ "ผล" ของสิ่งนั้นๆ

"ความทุกข์" ก็เช่นกัน

เมื่อ "มี" สาเหตุแห่งทุกข์....ความทุกข์ย่อม "เกิดขึ้น"..
เมื่อ "ไม่มี" สาเหตุแห่งทุกข์...ความทุกข์ย่อม "ไม่เกิดขึ้น"...

นั่นหมายถึงว่า...

เมื่อ "เกิดความทุกข์" ขึ้น ก็ต้อง "ดับที่สาเหตุแห่งทุกข์" เช่นนั้นแล้ว "ความทุกข์ย่อมดับไป"...

เหมือน "อริยสัจสี่" มั้ยครับ...นี่มันแก่นของพุทธศาสนา...และทั้ง 84,000 พระธรรมขันธ์...ก็พูดถึงแต่เรื่องนี้...อย่างที่ท่านพุทธทาสได้กล่าวไว้...